Thủ môn là người bảo vệ khung thành, có vai trò vô cùng quan trọng với đội nhà, ảnh hưởng rất nhiều đến điểm số của trò chơi. Làm một thủ môn không hề dễ dàng. Hãy cùng Cakhia Live tìm hiểu các bài tập dành cho thủ môn để luyện tập và cải thiện Kỹ năng trở thành một thủ môn giỏi nhé.
Mục lục
Tìm hiểu về thủ môn
Thủ môn hay thủ thành là người bảo vệ khung thành, ngăn cản – chặn bóng tấn công của đối phương và nhanh chóng đưa bóng vào cuộc để tổ chức tấn công. Ngoài những kỹ năng cơ bản của các cầu thủ khác, thủ môn còn có thể dùng tay để khống chế bóng trong vòng cấm của mình, đây cũng là những kỹ năng tiêu biểu và thường được sử dụng nhất của thủ môn.
Về nhiệm vụ, 2 kỹ thuật chính của thủ môn là:
- Phòng thủ: kỹ thuật bắt bóng, vồ bóng,…
- Tấn công: kỹ thuật ném bóng, phát bóng
Vì nhiệm vụ chính của thủ môn là hoạt động phòng ngự nên kỹ thuật của hoạt động này được coi là kỹ thuật cơ bản, đồng thời chiếm phần nhiều hơn là kỹ thuật tấn công. Nói như vậy không có nghĩa là bỏ qua các kỹ năng tấn công, ngược lại, nếu không sử dụng tốt các kỹ năng tấn công thì thủ môn mới chỉ hoàn thành được một nửa nhiệm vụ.
Các bài tập dành cho thủ môn cơ bản
Kỹ năng bắt bóng cơ bản
Bắt bóng bằng tay là kỹ thuật cơ bản và là nền tảng của một thủ môn. Những kỹ thuật này luôn yêu cầu hiệu quả, an toàn, đáng tin cậy và chủ động.
Bắt bóng theo vị trí tay
Theo vị trí của tay khi bắt bóng có thể chia các kỹ thuật này thành 2 loại sau
- Kỹ thuật bắt bóng bằng hai tay (rổ): Bắt bóng ngửa tay với các đường bóng lăn sệt hoặc thấp dưới bụng; bắt bóng úp tay dùng với các đường bóng cao trên ngực.
- Kỹ năng bắt ôm bóng: Bắt bóng bằng hai tay song song, kết hợp với trái tay để giữ bóng trước ngực, bóng thấp cần khuỵu gối để hạ thấp trọng tâm. Kỹ thuật này thường được sử dụng để ôm bắt các đường bóng cao hoặc các đường bóng bật nẩy đất lên vá có thể nhẩy lên để bắt bóng ở tầm ngang ngực.
Bắt bóng theo độ cao của bóng
Theo độ cao của bóng đến có thể chia thành bắt bóng sệt, bắt nửa cao (ngang bụng), bắt cao trước mặt, bắt bóng trên đầu và trên không.
Bắt bóng lăn sệt (bóng lăn thấp trên mặt đất): có 2 cách
- Hai chân đứng thẳng, cúi người về phía trước, dang rộng hai tay với bóng, ngửa tay bắt bóng hoặc ôm bóng để bóng lăn theo tay lên ngang bụng rồi ôm bóng trước ngực.
- Tư thế nửa quỳ đón bóng, khi bóng lăn, trọng tâm cơ thể thấp, mắt nhìn về phía trước, một gối chống đất, hai tay hơi khuỵu, thân trên hơi nghiêng về phía trước, bắt và ôm bóng.
Bắt bóng cao (đường giữa ngang bụng):
- Kỹ thuật bắt bóng ngang ngực, trên đầu và trên không: Tập úp bàn tay để chụp bóng, rồi sau đó nhanh chóng chuyển xuống thành ôm trước ngực. Bắt bóng cao có thể được thực hiện bằng bật nhảy không đà, hoặc chạy đà bật nhảy
- Kỹ thuật ôm bóng: là kỹ thuật áp dụng cho tất cả các tình huống bóng như lăn sệt, tầm trung, trên không, tùy theo tình huống bóng.
Kỹ thuật đổ thân bắt bóng
Thủ môn có thể không phải lúc nào cũng ở vị trí tốt để bắt bóng tại chỗ, nhưng sẽ luôn có rất nhiều bóng rời khỏi vị trí đứng của thủ môn. Thủ môn cần đổ người về phía quả bóng. Đây là một trong những kỹ năng cơ bản khó nhất của thủ môn, vì vậy để sử dụng hiệu quả cần phải rèn luyện từ sớm và có hệ thống.
Cách thực hiện:
- Từ tư thế sẵn sàng, chuyển trọng lượng của bạn sang chân gần quả bóng nhất, và cơ thể bạn sẽ đi về phía quả bóng.
- Cơ thể tiếp đất theo thứ tự sau: bên ngoài bàn chân, cẳng chân, đùi, hông và vai. Kết thúc khi tay chạm bóng, chụp và kéo bóng ôm vào bụng khi ở vị trí thuận lợi hoặc đẩy phá bóng đi ra xa
Do các dạng kỹ thuật khó hơn nên phần dạy học đầu tiên nên chia thành các giai đoạn dạy học kỹ thuật theo các bước sau:
- Tập ngã từ: ngồi duỗi chân, quỵ, ngồi xổm
- Tượng tự như trên nhưng giơ 2 tay qua đầu
- Tập đổ từ tư thế đứng
- Bắt đầu tập sau khi đã vào dáng, tập bắt bóng ở bên thuận trước, cự ly 1m
- Tập với bóng lăn nhẹ và tăng dần độ khó. Đầu tiên tập trên sân mềm có cát và cỏ dày, sau đó tập trên sân bình thường và trước khung thành.
Kỹ thuật bay người vồ bóng
- Giai đoạn tạo đà: từ vị trí xuất phát hướng bóng theo đường chéo hoặc bước kép phía dưới trọng tâm bình thường.
- Giai đoạn dậm nhảy: bắt đầu khi trọng tâm dồn hoàn toàn vào chân dậm nhảy (chân sát bóng) và thân nghiêng theo hướng bay. Cùng với chân bật đà, chuyển động vung của 2 tay và chân còn lại tạo ra lực đẩy cơ thể lên trên
- Giai đoạn bay: Chủ yếu dựa vào lực đẩy của bàn chân và đà của tay chân. Khi ở trên không, khớp gối hơi cong, cơ căng hợp lý, đưa tay ra bắt bóng.
- Giai đoạn tiếp đất: Đây là giai đoạn khó nhất vì dễ dẫn đến chấn thương, đau hoặc bóng tuột khỏi tay. Yêu cầu quan trọng nhất tại thời điểm này là phải có giao tiếp xung lực tốt để giảm tác động của cú ngã.
- Ở giải đoạn tiếp đất, có thể được thực hiện theo hai cách, lăn bàn thấm và lăn cuộn tròn phía trước theo đà. Cách thứ nhất thứ tự tiếp đất sẽ là chân dưới (chân dậm nhảy) rồi đến lườn và tay. Cách thứ hai thì sẽ tiếp đất theo thứ tự : cánh tay – vai rồi tới thân và cuộn người lại lăn tròn.
Khi dạy kỹ thuật bay thủ môn cần lưu ý:
- Chỉ dạy sau khi thủ môn đã thuần thục cả 2 kỹ thuật ngã
- Tập nhào lộn tự do nhiều lần có trợ giúp (tập trên thảm mat_gymnastics, sau đó tập trên nền mềm, tập bay qua ghế hộp… và trồng cây chuối…
- Khi luyện kỹ năng bay cũng thực hiện trên nền đất mềm trước, từ cơ bản đến nâng cao, từ đơn giản đến phức tạp.
- Khi tập với bóng: Lúc đầu tập bay hai bên, đặt bóng cách khoảng 2m, đứng tại chỗ, bước một bước về phía trước, nhảy lên và bay tới bóng, có thể tập bay qua chướng ngại vật (bay qua đồng đội ở tư thế quỳ bò) và bắt (lăn tại chỗ, hoặc ném và bắt…).
Kỹ thuật đấm bóng
Thủ môn sử dụng kỹ thuật tấn công khi cầu thủ đối phương nhảy lên tranh bóng. Kỹ thuật này được thực hiện theo hai cách:
- Kỹ thuật đánh bóng bằng một tay: Nó chủ yếu được sử dụng khi khoảng cách đánh quá xa, không thể với tới cả hai tay cùng lúc hoặc không có lợi cho việc sử dụng cả hai tay. Tùy thuộc vào tình huống, bóng có thể được đánh trái tay, và đôi khi kỹ thuật này cũng còn được sử dụng để đấm – đẩy bóng ở tầm thấp trong các pha bay người, đổ người của thủ môn.
- Kỹ thuật đánh hai tay: Giống như đánh một quả bóng bằng một tay. Kỹ thuật này có thể được thực hiện với các bước lấy đà – bật nhảy hoặc bật nhảy tại chỗ.
Phần nắm tay tiếp xúc với bóng thường là phần trên (khớp trong của các ngón tay khi khép lại), nhưng cũng có thể là phần trước (lòng bàn tay), tùy thuộc vào tầm với của bóng hoặc thói quen của người chơi.
Tác động của kỹ thuật đánh chủ yếu do chuyển động duỗi thẳng của cánh tay (duỗi khớp khuỷu và khớp vai), với các yếu tố phụ như tốc độ, đà chạy, dậm nhảy hay tầm với
Kỹ thuật đẩy phá bóng
- Kỹ thuật gạt bóng thường được sử dụng khi bóng đi quá xa, quá cao, khỹ thật đấm không thực hiện được.
- Kỹ thuật này nhìn chung không khác nhiều so với kỹ thuật đấm một tay và tác động của nó chủ yếu phụ thuộc vào tầm với của thủ môn.
- Kỹ thuật đẩy bóng cũng có thể được biểu diễn như sau: nghiêng người sang một bên, xoay cánh tay vào trong, xoay lòng bàn tay vào trong, sau đó dùng đầu ngón tay chạm vào bóng, đẩy bóng về phía trước khiến bóng bay lên trên.
Kỹ thuật ném bóng
Kỹ thuật ném cao tay
Kỹ thuật này thường được các thủ môn sử dụng sau khi nhận bóng, đặc biệt khi đối phương có ít cầu thủ tham gia tấn công hơn. Phạm vi của cú lốp bóng khoảng 25-30 mét, nhưng nếu thủ môn tốt, bóng có thể ném xa 40 mét, không thua gì một cú sút xa.
Phương pháp động tác:
- Tay ném bóng đỡ ở phía sau và dưới bóng, tay kia sau khi hỗ trợ để đưa bóng về phía sau lấy đà thì đưa tự nhiên ra trước để giữ thăng bằng và định hướng ném.
- Khi ném bóng, tay ném đẩy bóng từ sau ra trước theo hướng từ dưới lên cao. qua đầu đồng thời kết hợp đẩy chân sau, rướn người về trước để tăng đà ném bóng. Cổ tay phải hơi lỏng, linh hoạt để điều khiển bóng đi theo hướng chủ định.
- Trọng tâm chuyển từ chân sau lên chân trước và kết thúc động tác bằng bước tiến của chân sau.
- Khi ném bóng đi, phần vai tay ném giữ thăng bằng và quay về hướng ném.
- Bóng từ phía sau ở tầm thấp được đưa lên cao qua đầu và rời khỏi tay khi vừa qua mặt phẳng ngang vai trước .
Kỹ thuật ném ngang tay
Còn gọi là ném ngang vai là một phương pháp ném tương tự như ném đĩa trong các môn thể thao điền kinh. Chuyền ngang tay là một kỹ thuật tấn công mà các thủ môn thường sử dụng để tổ chức các đợt tấn công nhanh từ hai bên. Khoảng cách của bóng với kỹ thuật này không thua gì một tay ném bậc thầy.
Cách thực hiện kỹ thuật :
- Cầm bóng bằng 2 tay phía trước thân người, tay ném đỡ phía sau bóng và tay còn lại đặt lên trên để giữ bóng.
- Lăn bóng về phía sau bằng tay thẳng để lấy đà, sau đó rê bóng nhanh về phía trước để giữ thăng bằng.
- Bước một bước dài về phía trước bằng chân kia, dồn trọng lượng của bạn lên chân sau.
- Khi bóng di chuyển về phía trước theo đà, cánh tay của người ném bóng sẽ đẩy thẳng bóng từ phía sau và chân trước di chuyển từ thấp lên cao.
- Khi quả bóng đi qua mặt phẳng vai, người ném bóng nhanh chóng rời khỏi quả bóng và trọng tâm chuyển sang chân trước theo đà của chân trước.
- Khi ném bóng, bước chân sau về phía trước. Đường bóng đi trong kỹ thuật này thường vòng sang bên do bàn tay đẩy lệch tâm làm bóng đi xoay quanh trục đứng.
Kỹ thuật phát bóng
Thủ môn có thể dùng chân đá bóng cho đồng đội tùy thuộc vào trạng thái của bóng (trong trận hay ngoài trận).
Kỹ thuật thả bóng đá xa
Các thủ môn thường sử dụng kỹ thuật phát bóng bằng mu bàn chân để thực hiện các quả phát bóng về phía trước. Nó có thể được thực hiện theo hai cách:
- Đá bóng trước khi chạm đất
- Đá bóng sau khi đã nảy ra khỏi mặt đất (đá nửa nảy)
Thủ môn có thể chạy (hoặc đứng) ba hoặc bốn bước rồi ném bóng về phía trước, hơi hướng về phía chân phát, sao cho bóng tiếp đất cách chân trụ khoảng 30-40 cm (thân hơi nghiêng về một bên cột).
Các giai đoạn của kỹ thuật này giống như khi đá bóng nằm yên, chỉ khác là tiếp xúc phía sau và phía dưới bóng để nhấc bóng lên.
Kỹ thuật đá cố định
Khi bóng được phát ra ngoài cuộc, thủ môn thường sút bóng về phía đồng đội bằng kỹ thuật đá mu trực diện hoặc má trong bàn chân. Phương pháp thực hiện trong kỹ thuật này cũng giống như các kỹ thuật đá bóng khác (gồm 5 giai đoạn). Bóng được đặt trong khu vực phát bóng (5m50) để biểu diễn kỹ thuật và được coi là hợp lệ khi bóng ra khỏi khu vực cấm địa (16m50).
Yếu tố cần có ở một thủ môn giỏi
Thủ môn là vị trí rất quan trọng trong đội bóng. Không phải ai cũng có thể trở thành một thủ môn giỏi. Bộ kỹ năng của một thủ môn có thể khác với những cầu thủ ở các vị trí khác trên sân đến mức họ thậm chí còn có huấn luyện viên thủ môn của riêng mình. Vậy những yếu tố nào bạn cần để trở thành một thủ môn?
Khả năng chọn điểm rơi
Chọn vị trí tiếp đất là một trong những kỹ năng quan trọng nhất của thủ môn. Kỹ thuật này đặc biệt quan trọng trong các trận bóng 11 và 7 do thường xuyên sử dụng bóng cao.
Thủ môn là vị trí duy nhất có thể sử dụng cả hai tay trong khu vực của mình. Do đó, bạn có rất nhiều lợi thế so với các vị trí khác trên sân, kể cả đối thủ hay đồng đội. Nếu bạn có lợi thế để ra ngoài bắt bóng và chọn sai vị trí, thì thật tệ. Chọn nơi tiếp đất là một kỹ năng quan trọng để trở thành một thủ môn giỏi.
Phản xạ nhanh
Đó là kỹ năng hầu như cầu thủ nào cũng có, không riêng thủ môn. Nhưng thủ môn phản ứng khác với những người khác, nhanh hơn bình thường. Một số người được sinh ra với phản xạ này, nhưng những người khác phải luyện tập để phản ứng nhanh hơn. Vẫn sẽ có những thủ môn có lợi thế về tốc độ hơn những người khác. Nhưng phản xạ nhanh sẽ giúp bạn có lợi thế lớn trong bóng đá .
Đừng lo lắng nếu bạn chưa có phản xạ nhanh, vì bạn có thể luyện tập và cải thiện dần nó.
Kỹ năng khép góc
Khép góc là một kỹ năng bạn cần phải có nếu muốn trở thành một thủ môn giỏi. Nếu chỉ đứng giữa khung thành, bạn sẽ rất bị động. Đường giữa chỉ hữu dụng khi bóng ở giữa và góc sút rộng. Nếu bóng hơi dốc qua hai vạch, thủ môn sẽ đứng ở phía cột gần bóng nhất.
Việc khép góc như thế này sẽ hạn chế nguy hiểm cho mục tiêu. Nếu bóng nghiêng về bên trái và bạn ở giữa, khả năng cầu thủ ghi bàn từ cự ly gần là rất cao. Vì bóng có quãng đường đi đến góc gần ngắn hơn nên nếu bóng đi quá nhanh, bạn sẽ không kịp phản ứng.
Kỹ năng vào và ra
Một thủ môn có thể có lợi thế trong vòng cấm, nhưng không phải lúc nào bạn cũng ở trong khu vực đó. Tuy nhiên việc ra vào này cũng là một kỹ năng mà có thể cải thiện dần dần (hay từ kinh nghiệm) qua từng trận đấu.
Đây là một kỹ thuật đòi hỏi bạn phải nhìn thấy bóng để cướp nó. Nếu chậm trễ vào và ra chỉ một giây có thể khiến bạn đánh rơi quả bóng. Ngoài ra, kỹ năng này có thể được cải thiện bằng cách xem các trận bóng đá chuyên nghiệp.
Kỹ năng quan sát
Bạn có thể thắc mắc tại sao phải xem khi công việc duy nhất của thủ môn là giữ cho khung thành được rõ ràng. Nhưng trong đá phạt, việc điều chỉnh hàng rào là một điều cực kỳ quan trọng. Đó là lúc năng lực quan sát của bạn cần được phát triển.
Nếu điều chỉnh hàng rào không hợp lý rất dễ bị đối phương lợi dụng. Ngoài ra, khả năng quan sát cũng sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định ra vào hợp lý. Quan sát là một kỹ năng có thể được cải thiện khi chơi.
Trên đây là bài viết chia sẻ những bài tập dành cho thủ môn theo từng kỹ thuật cơ bản nhất. Không ai sinh ra đã có thể làm thủ môn, các kỹ thuật và kỹ năng của một thủ môn có thê học tập và trau dồi theo thời gian. Vì vậy, hãy thật kiên trì luyện tập để có hiệu quả tốt nhất và bạn gặt hái được quả ngọt cho riêng mình!